ایمپلنت چیست؟
ایمپلنت دندان در حقیقت یک ریشه مصنوعی به شکل پیچ از جنس تیتانیوم است که به جای ریشه دندان طبیعی در استخوان فک کاشته می شود. همانطور که دندان طبیعی روی ریشه سوار شده است، یک یا چند دندان پروتزی یا تاج دندانی ساخته شده در لابراتوار نیز روی ایمپلنت هایی که نقش پایه را برای آنها دارد؛ سوار می شوند.
اجزاء ایمپلنت
- فیکسچر (پست یا پایه ایمپلنت)
- اباتمنت (ابزار اتصال فیکسچر به تاج)
- تاج دندان یا پروتز دندان مصنوعی
مواد سازنده ایمپلنت
اجزائ مختلف ایمپلنت دندان از مواد مختلفی مانند تیتانیوم، سرامیک یا زیرکونیا ساخته می شوند. اما ایمپلنت های تیتانیومی درحال حاضر بیشترین کاربرد را دارند.
انواع کاربرد ایمپلنت دندان و نحوه جراحی ایمپلنت
اوردنچر
اوردنچر برپایه ایمپلنت نیز تقریبا همان ساختار دندان مصنوعی سنتی را دارد با این تفاوت که پروتز دندانی به جای قرار گرفتن روی لثه، روی پایه ایمپلنت سوار می شود.
All on 4
ایمپلنت 4 All on روشی مبتکارانه مخصوص افرادی است که استخوان فک آنها فضا یا تراکم کافی برای کاشت بیش از 4 ایمپلنت را ندارد. در این روش 4 ایمپلنت با زاویه های مشخص در 4 ناحیه از استخوان فک که بیشترین تراکم و فضا را دارند کاشته می شود تا پروتز دندانی روی آنها سوار شود.
مینی ایمپلنت
مینی ایمپلنت از یک پایه تیتانیومی که درون استخوان فک کاشته می شود تشکیل شده که انتهای آن یک گوی کوچک و یک سوکت همراه با حلقه پلاستیکی قرار گرفته و وظیفه چسباندن دندان به پایه را برعهده دارد. چون تمام مراحل کاشت مینی ایمپلنت طی یک جلسه انجام می گیرد به آن ایمپلنت یک روزه نیز گفته می شود.
ایمپلنت دیجیتال یا ایمپلنت فوری
ایمپلنت دیجیتال از مدل سازی کامپیوتر سه بعدی برای بررسی شرایط استخوان فک و موقعیت قرار گیری رشته های عصبی استفاده می کند. دندانپزشک با داشتن این اطلاعات معتبر می‌تواند عمل کاشت ایمپلنت را با کمترین شکاف در فک طراحی کند. در این روش کاشت ایمپلنت دندان پزشک پایه ایمپلنت، اباتمنت و تاج دندان مصنوعی موقت را در همان جلسه اول در دهان بیمار قرار می دهد. بهبود لثه پس از کاشت ایمپلنت و سوار شدن تاج دندان مصنوعی موقتی بدون استفاده
از هیلینگ کپ انجام می گیرد. در این روش نیازی به بخیه زدن و انتظار 3 تا 4 ماهه برای قرار گرفتن تاج دندان روی ایمپلنت نمی باشد.
ایمپلنت سنتی یا ایمپلنت با روش معمول
روش سنتی کاشت ایمپلنت طی دو مرحله انجام می گیرد که بین هر مرحله سه تا شش ماه فاصله زمانی وجود دارد. این فاصله زمانی با توجه به شرایط سلامتی و نحوه بهبود زخم بیمار ممکن است متغیر باشد. ایمپلنت هایی که از نوع اندو استیل هستند دارای تخلخل ها و منافذی در ساختار پایه خود می باشند که به استئوبلاست و بافتهای مرتبط با آن اجازه می‌دهند در این منافذ رشد کنند. در اصطلاح ایمپلنتولوژی به این فرایند استئواینتگریشن می گویند.
جراحی های اصلاحی پیش از کاشت دندان
پیوند استخوان یا اصلاح ریج (Ridge modification): در شرایطی که استخوان فرد تحلیل رفته باشد یا تراکم کافی نداشته باشد و یا ارتفاع آن برای کاشت پایه ایمپلنت مناسب نباشد؛ معمولا پیش از اقدام به کاشت ایمپلنت از پودر استخوان برای پیوند استخوان فک استفاده می شود.
لیفت سینوس (Sinus lift): سینوس فک بالا ممکن است به استخوان فک بسیار نزدیک باشد بنابراین ارتفاع استخوان فک برای کاشت پایه ایمپلنت کافی نیست. در این شرایط جراح، پس از بلند کردن بافت لثه، یک حفره کوچک در استخوان ایجاد می کند و غشای بین سینوس در طرف دیگر حفره که سینوس را از استخوان فک جدا کرده مشاهده می شود. این غشا توسط ابزار مخصوصی به عقب هل داده می‌شود تا از استخوان فک فاصله بگیرد. سپس گرانولهای ماده گرفت استخوان در این فضای خالی که قبلا سینوس قرار داشت جا داده می شوند.
مراحل کاشت ایمپلنت
کاشت ایمپلنت توسط دندانپزشک در دو مرحله انجام می گیرد:
1. کاشت پایه ایمپلنت داخل استخوان فک
2. نصب اباتمنت و تاج دندان مصنوعی روی پایه
زمانی حدود 3 تا 6 ماه بین این دو مرحله درنظر گرفته می شود تا پایه ایمپلنت به استخوان فک جوش بخورد و توانایی حمایت کردن از تاج دندان مصنوعی را داشته باشد.
تکنولوژی CAD/CAM
پروتکل CAD/CAM (کدکم) به منظور طراحی، ساخت و قرار گرفتن دقیق پروتزهای دندانی روی پایه‌های ایمپلنت معرفی شد. تکنولوژی کدکم شامل سه مرحله می شود: اسکنینگ، مدل سازی کاشت ایمپلنت با کمک کامپیوتر (کد CAD)، ساخت و طراحی پروتز دندان مصنوعی با کمک کامپیوتر (کم CAM) و پرینتر سه بعدی
اندازه ایمپلنت
ایمپلنت های دندانی بسته به ضخامت پایه ای که در لثه کاشته می شود به سه نوع مینی ایمپلنت (حدود 1.8 تا 3.3 میلی متر)، میدی ایمپلنت(حدود 3.30 تا 4.30 میلی متر) و ایمپلنت معمولی یا استاندارد (حدود 4.6 تا 6 میلی متر) تقسیم می شوند.
مزایای کاشت ایمپلنت
- کمک به جویدن و هضم بهتر غذا
- جلوگیری از تحلیل استخوان فک
- حفظ ساختار چهره
- احساس راحتی بیشتر
- ظاهر شبیه دندان طبیعی
- دوام و طول عمر طولانی
کاندید مناسب برای کاشت ایمپلنت
تمام افرادی که از سلامتی عمومی کافی برخوردار باشند و بافت لثه و استخوان فک سالمی داشته باشند؛ می توانند ایمپلنت دندان انجام دهد.
چه افرادی نمی توانند ایمپلنت دندان انجام دهند؟
افرادی که در شرایط خاص زیر باشند بهتر است تا برطرف شدن مشکلشان از کاشت ایمپلنت خودداری کنند:
- دیابت کنترل نشده
- بارداری
- سکته قلبی
- ضربان قلب نامنظم و غیرقابل کنتری
- پوکی استخوان
- بیماران تحت رادیوتراپی به‌خصوص در ناحیه فک و صورت
- شیمی‌درمانی و پرتودرمانی
- مصرف طولانی مدت بیس فسفونات
- بیماری در سیستم ایمنی بدن مانند لوسمی
- کشیدن سیگار و قلیان
محدودیت سنی برای کاشت ایمپلنت
معمولاً ایمپلنت دندان روی افراد کوچکتر از ۱۸ سال انجام نمی شود و دندانپزشک توصیه می کند که فرد تا پایان رشد کامل فک خود منتظر بماند. همچنین حداکثر سن نیز برای ایمپلنت مطرح نیست به طوریکه بسیاری از سالمندان تصمیم میگیرند که به جای دندان های مصنوعی دردسر ساز به کاشت ایمپلنت یا اوردنچر روی آورند که میزان موفقیت آن نیز بیش از ۹۵ درصد است.
مدت زمان ریکاوری پس از کاشت ایمپلنت
به طور متوسط درمان و ریکاوری در ایمپلنت معمولی بین 3 تا 6 ماه پس از کاشت پایه و حدود 3 ماه پس از قرار دادن اباتمنت است که بیمار را 9 ماه درگیر می کند. درصورتیکه مدت زمان درمان و ریکاوری در مینی ایمپلنت به حدود 1 تا 3 ماه کاهش می یابد.
درصد موفقیت کاشت ایمپلنت
طبق آمارهای به دست آمده نرخ موفقیت ایمپلنت های دندانی در طی ده سال حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد است. هر چند که این روش درمانی کاملا توسط دندانپزشکان و جامعه دندانپزشکی مورد تایید قرار گرفته است اما مانند هر عمل جراحی دیگری کاشت ایمپلنت نیز می تواند با مشکلات متعددی روبرو شود.
دوام و طول عمر کاشت ایمپلنت به روش معمول
کاشت دندان یک روش دائمی برای جایگزین کردن دندان طبیعی است. به طور کلی تاج دندان سرامیکی بیش از ۱۵ سال و ایمپلنت دندان نیز بیش از ۲۵ سال با همان کیفیت اولیه در فک بیمار پایدار می ماند.
مقایسه روش بریج و ایمپلنت دندان
در روش بریج جای خالی دندان با تاج دندان مصنوعی که از دندانهای کناری به عنوان پایه استفاده می کند؛ پر می شود. اما در روش کاشت ایمپلنت، پایه درون استخوان فک کاشته شده و علاوه بر حفظ سلامت استخوان و لثه آسیبی به دندانهای کناری وارد نمی کند.
مقایسه اوردنچر و دندان مصنوعی
اصلی ترین تفاوت اوردنچر با دندان های مصنوعی سنتی این است که اوردنچر توسط پایه های ایمپلنت دندان در دهان ثابت می ماند و جابجایی ناخواسته ای هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن ندارد. در صورتی که دندان مصنوعی سنتی فقط روی بافت لثه قرار می گیرد و ثبات زیادی ندارد
تیم پزشکی متخصص در کاشت ایمپلنت
برای انجام عمل لیفت سینوس و پیوند استخوان باید به متخصص فک و دهان یا پریودنتیست مراجعه کرد درصورتیکه عمل کاشت ایمپلنت توسط ایمپلنتولوژیست انجام می گیرد. ساخت پروتز دندان مصنوعی در لابراتوار نیز توسط پروتودنتیست انجام می گیرد.
مهمترین دلایل شکست درمان کاشت ایمپلنت
به طور کلی ریسک فاکتورهای کوتاه مدت که موجب شکست سریع روش کاشت ایمپلنت می شوند از جمله سیگار کشیدن، مصرف داروهای خاص، خون رسانی ناکافی به استخوان و بافت لثه اطراف ایمپلنت، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و همچنین عجله کردن در انجام مراحل کاشت ایمپلنت و سوار کردن پروتز دندان مصنوعی می توانند از دلایل شکست کوتاه مدت این روش باشند. ریسک فاکتورهای بلند مدت نیز شامل عفونت های باکتریایی، نحوه برنامه ریزی نادرست کاشت ایمپلنت، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می شود.
تاریخچه ایمپلنت
در گذشته های دور، حدود 2000 سال قبل از میلاد، نسخه های اولیه ایمپلنت دندانی در تمدن چین باستان مورد استفاده قرار می گرفت. در آن زمان از میخچه های درست شده از بامبو به عنوان جایگزینی برای دندان ها استفاده می شد.
ایمپلنت دندانی به تمدن مایاها در سال 600 میلادی نیز بر می گردد. آثار باستانی مصری ها و سلیتک ها نیز نشان از استفاده از فلزات گرانبها، عاج و حتی دندان انسان های دیگر برای کاشت ایمپلنت دارند.
در قرن هجدهم میلادی، تعدادی از پژوهشگران شروع به انجام آزمایشاتی برای ساخت ایمپلنت های دندانی با استفاده از طلا و آلیاژ کردند، اما این آزمایش ها خیلی موفق نبودند. در سال 1886، یک پزشک، از یک تاج چینی سوارشده روی یک دیسک پلاتینی به عنوان ایمپلنت استفاده کرد که آن هم در طولانی مدت نتایج مثبتی در بر نداشت.
در سال 1952، یک جراح ارتوپدی سوئدی به نام Per-Ingvar Brånemark متوجه خواص مورد نیاز برای جوش خوردن موفقیت آمیز ایمپلنت شد.اولین عمل کاشت ایمپلنت دندانی از جنس تیتانیوم، توسط برین مارک روی یک فرد داوطلب در سال 1965 انجام شد. برین مارک سرانجام در سال 1981 پس از سی سال تحقیق دقیق و مطالعات انسانی یافته های خود را منتشر کرد و ایمپلنت های مدرنی که امروزه می شناسیم؛ ساخته شدند.
بدون نظر